کد مطلب:106397 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:245

خطبه 012-پس از پیروزی بر اصحاب جمل











[صفحه 573]

از سخنان آن حضرت وقتی كه خداوند او را در جنگ جمل بر طلحه و زبیر و یارانشان پیروز گردانید، یكی از اصحاب به آن حضرت عرض كرد: دوست داشتم فلان برادرم این جا می بود و می دید كه چگونه خداوند تو را بر دشمنانت پیروز گردانید. امام (ع) به وی فرمود: آیا دل برادرت با ماست؟ عرض كرد بلی. فرمود پس این جا حاضر بوده است، همچنین كسانی در لشكر ما حاضر بوده اند كه هنوز در صلب مردان و رحم زنان می باشند، بزودی زمان آنها را پدید می آورد و ایمان به وسیله آنها قدرت می یابد. به نظر من (شارح) اهوی اخیك معنا یعنی محبت و میل او با ماست. فرموده است: فقد شهدنا امام (ع) به حضور بالقوه یا حضور بالفعل و به وسیله همت و محبتی كه به حضور در صحنه جنگ داشته است حكم فرموده و چه بسا انسانهایی كه با بدنهای خود حضور ندارند ولی همت آنها حضور دارد و در آن نفع فراوانی است، بدان گونه كه انسانها را بسیج می كنند و یا در پراكندگی دشمنان خدا تاثیر می گذارند چنان كه اولیای خدا با همتشان كاری می كنند كه از اشخاص فراوانی ساخته نیست اگر چه قوی و نیرومند باشند. فرموده است: و لقد شهدنا فی عسكرنا هذا القوم فی اصلاب الرجال و ارحام النساء این سخن امام

(ع) تاكید است بر حضور برادر آن شخص صحابی، و اشاره دارد بر این حقیقت كه بزودی یاران حق كه از آن دفاع خواهند كرد و بندگان خالص خدا هستند و بالقوه در كنار آن حضرت حضور خواهند داشت پدید می آیند. یعنی آنها در مواد عالم بالقوه موجودند و كسی كه بالقوه در جمع یاران خدا حاضر باشد وقتی كه بالفعل موجود شود جزو یاران خدا خواهد بود. فرموده است: سیرعف بهم الزمان امام (ع) لفظ رعاف را كه به معنای خونی است كه از بینی انسان خارج می شود برای وجود یافتن آنها استعاره آورده و زمان را به انسان تشبیه كرده است و به این دلیل وجود آنها را به زمان نسبت داده است كه زمان از وسایل مهیایی است كه وجود آنها را می پذیرد، چنان كه شاعر گفته است: و ما رعف الزمان بمثل عمرو و لاتلد النساء له ضریبا معنای سخن امام (ع) كه فرمود: و یقوی بهم الایمان، روشن است و نیازی به توضیح ندارد. به نظر من (شارح) این فصل و فصلهای بعد از آن از خطبه هایی است كه امام (ع) بعد از فتح بصره در این شهر ایراد فرموده است. نقل شده كه چون امام (ع) از جنگ با اهل جمل (طلحه و زبیر و یارانشان) فارغ شد دستور داد در شهر اعلان كنند كه به خواست خدا از فردا بعد از گذشت سه روز، روز چهارم

نماز جماعت تشكیل می شود و عذر هیچ كس در عدم حضور پذیرفته نیست مگر دلیلی داشته و یا بیمار باشد، زمینه مجازات خود را فراهم نكنید. وقتی كه روز موعود فرا رسید مردم اجتماع كردند امام (ع) در مسجد جامع حضور یافته و نماز صبح را برپا داشت. وقتی نماز به پایان رسید بپا خاست و به دیوار قبله، در طرف راست مصلا تكیه فرمود و مردم را مخاطب قرار داد. پس از حمد و ثنای خدا چنان كه شایسته بود و درود بر پیامبر (ص) و طلب آمرزش برای مردان و زنان مومن و مسلمان فرمود: ای مردم بصره، سه روز در تب و تاب ماندید، خدا روز چهارم را به خیر كند. ای سپاهیان زن و پیروان شتری كه آواز داد و شما به دنبال آن راه افتادید و چون پی شد فرار كردید، اخلاق شما پست و فرومایه و آبتان شور و ناگوار، سرزمین شما گندیده ترین سرزمینها و دورترین شهر از آسمان رحمت خداست. اگر بدیها ده قسمت باشد نه قسمت آن در سرزمین شماست. با گناهانتان در این سرزمین زندانی شدید و با عفو خدا ممكن است از آن رها شوید.


صفحه 573.